“Iedereen is na veertien dagen bedrijfsblind.” Leghennenhouder Theo Bos van Boerderij de Peppel in Barneveld haalt een anekdote van een oud-lerares van hem aan. Dat je nooit bent uitgeleerd, ontdekte hij ook bij de bouw van een derde stal. Hij zag, mede dankzij een managementsysteem, dat het waterverbruik bij twee nieuwe drinklijnen met I-Flex 14-SP drinknippels van Impex Barneveld een tiende milliliter per gram voer per kip lager was dan in de oude stal. “Waterverspilling zorgt weer voor nattere mest op de mestband. Iedere pluimveehouder weet dat natte mest geld kost.”
“Tik, tik, tik, tik. Een hen die aan het drinken is. Dat is wat mij betreft het allermooiste geluid dat er is bij de opstart van een nieuwe ronde”, vertelt Theo Bos terwijl hij de deur naar de leghennenstal opent. De hennen met onbehandelde snavels drukken moeiteloos de drinknippel in om te drinken.
De nieuwe stal van Bos is ingericht door Jansen Poultry Equipment uit Barneveld en biedt ruimte aan 18.000 NOVOgen Brown Classic-hennen, die volgens de eisen van Beter Leven drie sterren worden gehouden. De tweede stal heeft in 2016 een grondige renovatie gehad. Daar zitten 14.000 leghennen, ook onder het keurmerk van Beter Leven drie sterren. De renovatie was een jaar nadat Bos is overgestapt op onbehandelde leghennen.
Onbehandelde leghennen hebben vanwege hun langere bovensnavel een andere manier van drinken. Ze happen met de zijkant van de snavel naar de drinknippel, omdat ze deze niet meer recht van onderen kunnen benaderen door de langere bovensnavel. Vandaar dat een 360 graden nippel met lage zij-afgifte geschikter is dan een 180 graden nippel, omdat ze hiermee minder water verspillen. De I-Flex 14-SP drinknippel is speciaal ontwikkeld voor leghennen die, ook in het geval van Theo Bos, onbehandeld zijn.
De voordelen van de nieuwe drinknippel ziet hij terug in het water- en voerverbruik tussen de nieuwe en de oudste stal (gebouwd in 2010) waar hij 34.000 hennen onder Beter Leven twee sterren houdt. “Met de komst van de nieuwe stal zijn we ook overgestapt op FarmManager, waardoor we nog beter de verschillen tussen de drie stallen zien. Op de twee schermen zagen we een duidelijk verschil. In de stal uit 2010 werd zichtbaar dat de water/voerverhouding op 1,8 per hen uitkwam, tegenover 1,7 in de beide andere stallen, waar we de speciaal ontwikkelde I-Flexnippel gebruiken.
Per kip wordt er dus een tiende milliliter per gram voer minder water gebruikt. Toen werd ineens zichtbaar dat de onbehandelde hennen in de oudste stal meer water verspilden. Het is toch een andere manier van drinken. De waterverspilling zorgt uiteindelijk voor nattere mest. We lopen gelukkig niet tegen gezondheidsproblemen of pikkerij aan. Het is puur knoeierij. Dit inzicht met de andere drinknippel kwam dankzij de simulatie.”
De stal uit 2010 staat toevallig een paar weken leeg vanwege onderhoud. Daarbij vervangt Jansen Poultry Equipment ook de versleten drukregelaars, die gedateerd waren. “Dat die aan vervanging toe waren ontdekten we ook. Er stond te veel druk op waardoor het water er ook te hard uit komt. Ook dat kan natuurlijk voor waterverspilling zorgen. Dus kijken we eerst wat het effect is, voor we eventueel investeren in nieuwe nippels voor deze stal. We gaan wat meer met de druk spelen, misschien lost dat al heel veel op.” In alle drie stallen lopen de drukleidingen naar het midden met twee drukregelaars per rij.
In de nieuwe stal is gekozen voor een in hoogte verstelbare drinklijn. De drinklijn heeft een doorsnede van 28 millimeter, dat is dikker ten opzichte van de standaard 22 millimeter doorsnede. Een 28 mm drinklijn heeft een hogere watercapaciteit waardoor er over de gehele lengte meer water beschikbaar is. Dit is vooral belangrijk wanneer hennen in de ochtend met veel tegelijk drinken. “We laten de drinklijn op dezelfde hoogte hangen, omdat de kippen zeventien weken zijn. Ze groeien dan eigenlijk alleen maar in de breedte en kunnen zo gemakkelijk bij de nippel.”
Boerderij De Peppel bestond in 1993 nog uit kippen, koeien en varkens. In 2010 stopte Theo Bos met het melkvee en is een stal voor 41.500 leghennen gebouwd. In 2016 werd de gedateerde beunstal met roosters gerenoveerd en geschikt gemaakt voor 14.000 kippen. “Eigenlijk had ik de stal meteen geschikt voor bio. Dat heb ik drie rondes gedaan, maar toen ben ik er mee gestopt. Het paste niet bij mij.
Met de stal, die vorig jaar is opgeleverd, benut Bos de ruimte in de vergunning. “Door in de stal van 2010 terug te gaan naar 34.000 kippen voldoe ik ook meteen aan het leefoppervlak, mocht de Wintergarten daar niet meer toe gerekend kunnen worden.” De Beter Leven drie sterren eieren liggen in de schappen van supermarktketen Spar. De productie is gemiddeld 385 tot 390 eieren per opgefokte hen. “Doel is vierhonderd. Vooral door met voeding te spelen. Op dit moment voegen we al oesterschelpengrit als calciumbron toe in het rantsoen op het einde van de ronde, voor de schaalkwaliteit.”
Alles wat de hen nodig heeft, voegt Bos toe via het voer. Hij is terughoudend met medicijnmixen toedienen via de drinklijn. Het water komt uit een bron. De NOVOgen-kippen komen via Verbeek Broederij en Opfok uit Lunteren bij Bos.
“Wij stellen geen specifieke eisen, maar willen wel hennen die gewend zijn aan nippels, zodat ze weten hoe ze het water kunnen vinden en dat de opstart geen probleem is. Mijn opvatting is dat alles begint met water.”
Waterkwaliteit & hygiëne
Drinkwatersystemen
Drinkwateroplossingen varkens
